Εξώδικη Διευθέτηση των Καταναλωτικών Απαιτήσεων με την Παραπομπή τους σε Διαιτησία
Στις 4 Δεκεμβρίου 2014, πραγματοποιήθηκε στο Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού η πρώτη θεσμοθετημένη Ημέρα Δημόσιας Διαβούλευσης. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Εβδομάδας Εθελοντισμού και κυρίως της πολιτικής του Προέδρου της Δημοκρατίας για αναβάθμιση του Εθελοντικού Κινήματος και ενθάρρυνση της ενεργούς συμμετοχής των πολιτών.
Σκοπός της πρώτης αυτής Δημόσιας Διαβούλευσης, ήταν η καταγραφή απόψεων και εισηγήσεων των καταναλωτών και επιχειρηματιών, σχετικά με τους τρόπους ενθάρρυνσης της συμμετοχής των επιχειρήσεων στον Μηχανισμό Εξώδικης Διευθέτησης Μικροδιαφορών των Καταναλωτικών Απαιτήσεων. Στην εκδήλωση ήταν παρόντες εκπρόσωποι της ΠΟΒΕΚ, του ΕΤΕΚ, του ΚΕΒΕ, της ΟΕΒ, του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών, της Παγκύπριας Ένωσης Καταναλωτών και Ποιότητας Ζωής, του Δήμου Λευκωσίας και των επιχειρήσεων, καθώς και πολίτες.
Η θεματική ενότητα που είχε επιλεγεί για τη Δημόσια Διαβούλευση βασίστηκε στην εθνική νομοθεσία του 2011 με τίτλο «Ο περί Εξώδικης Διευθέτησης των Καταναλωτικών Απαιτήσεων με την Παραπομπή τους σε Διαιτησία Νόμος», καθώς και στη σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία για την εναλλακτική επίλυση καταναλωτικών διαφορών (Οδηγία 2013/11/ΕΕ), με την οποία τα Κράτη Μέλη πρέπει να συμμορφωθούν το αργότερο έως τις 9 Ιουλίου 2015.
Ο συγκεκριμένος Νόμος, μέσω της εξώδικης επίλυσης διαφορών που ανακύπτουν μεταξύ καταναλωτών και επιχειρηματιών, αποσκοπεί στη γρήγορη και πιο συμφέρουσα επίλυσή τους, αν λάβουμε υπόψη ότι οι δικαστικές διαδικασίες είναι πιο χρονοβόρες και, το κυριότερο, πιο ασύμφορες.
Ουσιαστικά, άρα, προσφέρει τη δυνατότητα στους καταναλωτές να υποβάλλουν παράπονο στην αρμόδια Υπηρεσία Ανταγωνισμού και Προστασίας Καταναλωτών του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, για Εξώδικη Διευθέτηση των Καταναλωτικών τους Απαιτήσεων σε σχέση με:
- Την πώληση, ενοικιαγορά ή ενοικίαση αγαθών από έμπορο σε καταναλωτή, και
- Την παροχή υπηρεσιών από έμπορο σε καταναλωτή.
Ο Νόμος εφαρμόζεται σε καταναλωτικές απαιτήσεις το ύψος των οποίων, εξαιρουμένων τόκων και εξόδων, δεν υπερβαίνει το ποσό των €3.000. Παράλληλα, στο πλαίσιό του εξετάζονται μόνο παράπονα καταναλωτών εναντίον εμπόρου και όχι παράπονα από έμπορο εναντίον άλλου εμπόρου.
Ο αιτήτης πρέπει να καταβάλει χρηματικό ποσό για την υποβολή της αίτησης και για την αμοιβή του Διαιτητή. Να σημειωθεί ότι η αμοιβή του Διαιτητή που θα καταβληθεί από τον αιτητή, θα του επιστραφεί στην περίπτωση που ο Διαιτητής εκδώσει απόφαση εναντίον του εμπόρου ή εάν δεν παρουσιαστεί ο έμπορος στην ακρόαση.
Για την αμοιβή του Διαιτητή τα επιβαλλόμενα τέλη είναι €85 εάν το ύψος της καταναλωτικής απαίτησης δεν υπερβαίνει τα €1.000 εξαιρουμένων τυχόν τόκων και εξόδων και €170 εάν το ύψος της καταναλωτικής απαίτησης υπερβαίνει τα €1.000 εξαιρουμένων τυχόν τόκων και εξόδων.
Εξάλλου, το χρονικό περιθώριο επίλυσης μιας υπόθεσης διαφέρει στην περίπτωση που επέρχεται φιλικός διακανονισμός μεταξύ του αιτητή και του εμπόρου, λόγω του ότι η υπόθεση δεν χρειάζεται να διαβιβαστεί σε Διαιτησία. Ως εκ τούτου το χρονικό περιθώριο των 30 ημερών για την έκδοση απόφασης που ορίζεται βάσει νομοθεσίας, περιορίζεται περίπου σε 15 εργάσιμες ημέρες, όσες είναι και οι ημέρες που έχει δικαίωμα ο έμπορος να απαντήσει αν αποδέχεται ή όχι την αξίωση του αιτητή.
Στην περίπτωση που ο έμπορος δεν κάνει αποδεκτή την αξίωση του καταναλωτή – να σημειωθεί ότι ο έμπορος έχει το δικαίωμα να υποβάλει ανταπαίτηση – τότε η υπόθεση διαβιβάζεται σε Διαιτητή. Ο Διαιτητής με τη σειρά του, αφού εξετάσει την υπόθεση, θα ορίσει ημερομηνία ακρόασης, εκδίδοντας την απόφασή του γραπτώς, εάν αυτό είναι δυνατόν την ημέρα κατά την οποία ολοκληρώθηκε η ακρόαση ή εντός 30 ημερών από την ημερομηνία αυτή.
Η ακροαματική διαδικασία δύναται να αναβληθεί ή να διακοπεί στην περίπτωση που ο Διαιτητής το κρίνει αναγκαίο. Ο Διαιτητής δε, είναι εγγεγραμμένος στο Μητρώο Διαιτητών που διατηρεί η Υπηρεσία Ανταγωνισμού και Προστασίας Καταναλωτών.
Στο σημείο αυτό να επισημάνουμε ότι ο καταναλωτής μπορεί να παρουσιαστεί ενώπιον του Διαιτητή αυτοπροσώπως ή με οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο, περιλαμβανομένου του δικηγόρου του. Επίσης, να εξηγήσουμε ότι οι αποφάσεις που εκδίδονται από διαιτησία εκτελούνται όπως οι δικαστικές αποφάσεις, με τις υπηρεσίες των δικαστηρίων της Δημοκρατίας να χρησιμοποιούνται για την εκτέλεση των αποφάσεων σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Το μέρος εναντίον του οποίου εκδόθηκε η απόφαση οφείλει να καταβάλει προς το άλλο μέρος το επιδικαζόμενο ποσό, εντός 15 ημερών από την ημερομηνία έκδοσης.
Οι έμποροι που ενδιαφέρονται να συμμετέχουν στον Μηχανισμό Εξώδικης Διευθέτησης Καταναλωτικών Απαιτήσεων θα αναρτούν το λογότυπο του Μηχανισμού στα καταστήματα και στις επιχειρήσεις τους. Σκοπός είναι βέβαια, να είναι σε γνώση του καταναλωτή ότι σε περίπτωση που προκύψει διαφορά η οποία εμπίπτει στο πλαίσιο του εν λόγω Νόμου, θα έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει τον Μηχανισμό για την εξώδικη επίλυσή της προτού προβεί σε οποιαδήποτε αγορά υπηρεσίας ή αγαθού.
Εξαιρετικής σημασίας για τη λειτουργία ή μη του Μηχανισμού είναι το γεγονός ότι για την παραπομπή καταναλωτικής απαίτησης σε διαιτησία απαιτείται η συγκατάθεση του εμπόρου – επιχειρηματία, η οποία είναι εθελοντική. Μέχρι σήμερα, και παρ’ όλες τις προσπάθειες της Υπηρεσίας Ανταγωνισμού και Προστασίας Καταναλωτών, δεν κατέστη δυνατόν να εγγραφεί κάποιος έμπορος στο Μητρώο Εμπόρων, δηλαδή το Μητρώο των επιχειρήσεων – εμπορευομένων που συμμετέχουν εθελοντικά στον Μηχανισμό και που η Υπηρεσία έχει την υποχρέωση να τηρεί.
Το Υπουργείο θεωρεί ότι ο εν λόγω Μηχανισμός αποτελεί ακόμα ένα μέσο προστασίας για τους καταναλωτές, αλλά ταυτόχρονα και εργαλείο προσέλκυσης πελατείας για τους συμμετέχοντες επιχειρηματίες, προσδίδοντας τους αξιοπιστία. Λαμβάνοντας, λοιπόν, υπόψη τον μεγάλο αριθμό παραπόνων που υποβάλλονται στην Υπηρεσία Ανταγωνισμού και Προστασίας Καταναλωτών και τα οποία θα μπορούσαν να επιλυθούν μέσω του συγκεκριμένου Μηχανισμού, καλούμε τις επιχειρήσεις – εμπορευόμενους να εγγραφούν στο Μητρώο Εμπόρων Εξώδικης Διευθέτησης Καταναλωτικών Απαιτήσεων και να αξιοποιήσουν τα οφέλη που προκύπτουν από αυτόν.
