Δημοσίευση

Το ΕΤΕΚ έχει ενημερωθεί για την σχετική έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Δυστυχώς η Έκθεση επιβεβαίωσε αυτό που ήδη πάνω κάτω ήταν γνωστό. Τις στρεβλώσεις και την υπερσυγκέντρωση, κυρίως στα μεγάλα έργα του δημοσίου σε πολύ μικρό αριθμό εργολάβων και τις καθυστερήσεις, που έχουν γίνει ο κανόνας. Ειδικότερα στα μεγάλα έργα οδοποιίας, η συγκέντρωση είναι κατά τη γνώμη μας, ακόμη μεγαλύτερη.

Το ΕΤΕΚ είχε οργανώσει εργαστήριο αρχές του 2025 με θέμα τα δημόσια κατασκευαστικά έργα. Σε σχέση με την συγκεκριμένη πτυχή το πρώτο που θα πρέπει να επισημανθεί είναι ότι η υπερσυγκέντρωση και η τάση για δημιουργία δεσπόζουσας θέσης στα κατασκευαστικά έργα,  δεν εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον. Διαβρώνει τον ανταγωνισμό, συχνά οδηγεί σε υψηλότερο κόστος και χαμηλότερη ποιότητα έργων, αυξάνει την εξάρτηση του κράτους, μειώνει τη διαπραγματευτική ισχύ του κατά την υλοποίηση των έργων, ενώ τέλος, αυξάνει το συστημικό ρίσκο (too big to fail).

Στο πλαίσιο και του εργαστηρίου είχαν κατατεθεί προτάσεις οι οποίες θα βελτίωναν την κατάσταση και σε σχέση με αυτή την πτυχή όπως :

- ο μακροπρόθεσμος και καλύτερος προγραμματισμός εκ μέρους του Κράτους για μεγάλα κατασκευαστικά έργα, έτσι ώστε να υπάρχει χρόνος προετοιμασίας της αγοράς και περιθώριο για συμπράξεις μικρότερων εργοληπτών.

- η χρήση και άλλων μεθόδων κατασκευής πέραν της μεθόδου ΜΕΛΕΤΗ – ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ – 12ετή συντήρηση για κτήρια, η οποία εκ της φύσεως της είναι σύνθετη και δεν ενθαρρύνει νέους και μικρότερους εργολήπτες να εισέλθουν στον τομέα

- η  μετατόπιση μας από την αποκλειστική χρήση της χαμηλότερης τιμής ως κριτήριο ανάθεσης, σε κριτήρια ανάθεσης που περιλαμβάνουν και ποιοτικα χαρακτηριστικά ή και λαμβάνουν υπόψη τους την προηγούμενη απόδοση του εργολήπτη

- ο προσεκτικός σχεδιασμός των διαγωνισμών έτσι ώστε να αξιοποιείται ο θεσμός των ανάθεσης έργων σε επιμέρους τμήματα (lots), κάτι που αξιοποιείται εκτενώς στην ΕΕ. Οι τμηματικοί διαγωνισμοί θα βοηθήσουν ώστε να μην αποκλείονται μικρομεσαίοι εργολάβοι.

- η εισαγωγή ταχείων μηχανισμών επίλυσης διαφορών, όπως η κριτική διαδικασία, επίσης θα βοηθήσει. Η καθυστέρηση στη λήψη αποφάσεων επί διαφορών διαχέει την ευθύνη  και  επιβραβεύει την μη αναληψή της από τους διαχειριστές της σύμβασης. Επίσης, ευνοεί καταχρηστική συμπεριφορά εργολάβων, αλλά και του κράτους. Αυτός που πληρώνει το λογαριασμό όμως είναι ο πολίτης.

Τέλος και ίσως το πιο σημαντικό η επιμελής, έγκαιρη και σχολαστική διεύθυνση των έργων. Εάν οι διαχειριστές έργων έκαναν αποτελεσματικά τη δουλειά τους, παρακολουθούσαν στενά  και απαιτούσαν αυτό που υποσχέθηκε ο εργολήπτης με την προσφορά του σε σχέση με κόστος, χρόνο υλοποίησης και πιστότητα προς τις προδιαγραφές, τότε τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα. Επί του προκειμένου το ΕΤΕΚ είχε εισηγηθεί την εισαγωγή του θεσμού του διευθυντή έργου, ο οποίος θα έχει την εκπαιδευση, την πείρα και κυρίως τα εργαλεία για να διασφαλίζει το τρίπτυχο κόστος -χρόνος – ποιότητα με τρόπο που να επιβραβεύονται οι επαγγελματίες και να τιμωρούνται αυτοί που δεν τηρούν τις υποσχέσεις τους.

Δυστυχώς, παρόλο που οι στρεβλώσεις στα δημόσια έργα είναι γνωστές και συζητούμε για εκσυχρονισμό και λύσεις εδώ και πολλά χρόνια υπάρχει μια δυστοκία στο να γίνουν παρεμβάσεις, τομές και εκσυχρονισμοί και μένουμε στις επισημάνσεις και τις εισηγήσεις.